Formy prawne podmiotów gospodarczych
Zakładając własną firmę, trzeba ustalić kilka ważnych kwestii i zarazem dokonać wyboru formy prawnej prowadzonej działalności gospodarczej. Należy mieć na uwadze to, że dana forma ma bardzo duży wpływ na koszty jej założenia, prowadzenia, czas oczekiwania na rejestrację, a także wysokość opodatkowania i składki ZUS. Od tego zależy również to, czy właściciel będzie ponosił odpowiedzialność osobistą za zobowiązania przedsiębiorstwa. Trzeba podkreślić, że właściwie każda forma działalności gospodarczej ma swoje wady i zalety. To zapewne dlatego tak trudno zdecydować się na konkretną.
Indywidualna działalność
Jedną z form prowadzenia działalności gospodarczej jest indywidualna działalność, zwana też jednoosobową działalnością gospodarczą. Działalność ta wiąże się z najprostszą, najszybszą i zarazem bezpłatną formą rejestracji. W tym wypadku pozostaje tylko wypełnić specjalny wniosek online (formularz) Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Poprzez ten sam formularz można zgłosić utworzenie firmy do Urzędu Skarbowego, ZUS-u lub KRUS-u, a także do Głównego Urzędu Statystycznego. Nazwa firmy musi zawierać co najmniej imię i nazwisko właściciela firmy. Forma ta nie wymaga wprowadzenia wkładów ani kapitału podstawowego. Za zobowiązania podatnik odpowiada całym swoim majątkiem. Przy wyborze tej formy prowadzenia działalności gospodarczej podatnik ma prawo do wyboru wielu form opodatkowania w zależności od rodzaju świadczonych usług/dostaw towarów tj.: karta podatkowa, ryczałt, progresja, podatek liniowy.
Spółka cywilna
Spółka cywilna to druga forma prowadzenia działalności gospodarczej. Powstaje na podstawie pisemnej umowy, jaką zawierają między sobą wspólnicy. Jest tu jeden warunek – wspólników musi być minimum dwóch. W celu rozpoczęcia działalności każdy ze wspólników musi zarejestrować działalność w Urzędzie Gminy lub miasta poprzez wypełnienie formularza CEIDG-1. Nazwa firmy musi zawierać dane wszystkich wspólników. Przy powstaniu spółki cywilnej należy wprowadzić wkład oraz umieścić go w umowie spółki. Warto zaznaczyć, iż za zobowiązania spółki odpowiadają wszyscy wspólnicy solidarnie, niezależnie od udziału w zysku. Podatnikami podatku dochodowego są sami wspólnicy, natomiast spółka w przypadku zgłoszenia staje się podatnikiem podatku VAT.
Spółka jawna
Spółka jawna jest rodzajem spółki osobowej. Tworzą ją wspólnicy wnoszący do spółki własny kapitał. Działalność ta funkcjonuje według przepisów Kodeksu spółek handlowych. Nazwa firmy musi zawierać przynajmniej jedno nazwisko współwłaściciela spółki i oznaczenie np. sp.j. W tym przypadku podatnikami są poszczególni wspólnicy danej spółki. Spółki jawne obowiązują różne formy rozliczania się – według książki przychodów i rozchodów, ryczałtu ewidencyjnego, karty podatkowej, pełnej księgowości. Spółkę jawną należy zarejestrować w Krajowym Rejestrze Sądowym. Różnica pomiędzy spółką jawną a spółką cywilną w kwestii odpowiedzialności za zobowiązania polega na tym, iż w spółce jawnej zobowiązania pokrywane są w pierwszej kolejności z majątku spółki, następnie z majątku wspólników.
Spółka partnerska
Spółka partnerska to rodzaj spółki osobowej. Zawierają je minimum dwie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnego zawodu. Działanie spółki regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych. Podobnie jak w przypadku spółki jawnej, istnieje konieczność zarejestrowania jej w Krajowym Rejestrze Sądowym. Jej nazwa musi zawierać przynajmniej jedno nazwisko wspólnika, a także dopisek „i partner”, „i partnerzy” lub „spółka partnerska”. Wspólnik w tej sytuacji ponosi odpowiedzialność za zobowiązania, które wynikają z wykonywania wolnego zawodu. Jeżeli natomiast chodzi o zobowiązania spółki niewynikające z wykonywania wolnego zawodu, partnerzy odpowiadają identycznie jak w przypadku spółki jawnej.
Spółka komandytowa
Spółka komandytowa to spółka osobowa. Pozwala wspólnikom na dogodne kształtowanie odpowiedzialności za zobowiązania spółki, a także za prowadzenie spraw, które jej dotyczą. Zasady jej funkcjonowania reguluje Kodeks spółek handlowych. Spółka komandytowa składa się z dwóch rodzajów wspólników – komandytariuszy i komplementariuszy, którzy reprezentują spółkę, poprzez wcześniejsze zawarcie umowy w jej imieniu. Ta forma działalności gospodarczej wymaga prowadzenia pełnej księgowości. Spółkę komandytową należy zarejestrować w Krajowym Rejestrze Sądowym, co jednak możliwe jest po wcześniejszym podpisaniu umowy spółki w formie aktu notarialnego. Co więcej, nazwa firmy musi zawierać imię i nazwisko jednego komplementariusza oraz dopisek „spółka komandytowa” lub w skrócie „sp. k”. Jeżeli natomiast komplementariuszem jest osoba prawna, nazwa musi zawierać nazwę danej osoby w całości i określenie jej formy organizacyjnej. Wówczas nazwisko komplementariusza nie powinno znajdować się w nazwie.
Jest to forma bardzo często wybierana przez przedsiębiorców, zwłaszcza w korespondencji ze sp. z o.o. która staje się komplementariuszem biorącym całą odpowiedzialność na siebie przy minimalnym udziale w zysku, natomiast komandytariuszami są zazwyczaj osoby fizyczne które odpowiadają za zobowiązania do wysokości wkładu.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową, aktualnie minimalny kapitał podstawowy wynosi 5000 zł. Umowa spółki powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego i podlega rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym. Konieczne jest również ustalenie Zarządu spółki oraz w przypadku Zarządu wieloosobowego, kwestii reprezentacji (wspólna/jednoosobowa). Spółka ta chroni wspólników przed odpowiedzialnością za zobowiązania, nie dotyczy to jednak zobowiązań budżetowych. Spółka ta może korzystać ze skrótu w nazwie polegającym na użyciu oznaczenia „sp. z o.o.”. Rachunkowość spółki musi być prowadzona poprzez księgi handlowe. Zdecydowanym minusem tego rodzaju spółki jest tzw. podwójne opodatkowanie, które zastosowanie ma przy wypłacaniu dywidend wspólnikom.
Spółka akcyjna
Spółka akcyjna to spółka kapitałowa. Przeznaczona jest głównie dla dużych firm i wielkich korporacji. Może ją zawierać jedna lub kilka osób. W tym wypadku nazwa spółki może być dowolna. Ważne jest tylko to, aby zawierała dopisek „spółka akcyjna”. By móc zarejestrować ten rodzaj spółki, trzeba mieć duży kapitał, minimum 100 000 zł. Kapitał ten można pozyskiwać na różne sposoby – na giełdzie papierów wartościowych i poprzez emisję obligacji. Najważniejsze jest to, że akcjonariusze nie odpowiadają własnym majątkiem za wszelkiego typu zobowiązania spółki. W przypadku spółki akcyjnej istnieje konieczność korzystania z usług radców prawnych, prawników i księgowych.